kuLağa Küpe TakıLması

Konu: kuLağa Küpe TakıLması Ptsi Ara. 08, 2008 9:59 pm

Günümüzde 'piercing' adıyla vücudun her tarafına küpe takılıyor ama
küpenin kökeni, İngilizce 'earring' isminden de anlaşılacağı gibi
kulağa takılan halkadır. Küpenin kulak memesine takılmasının nedeni
burada hemen göze çarpması olabilir, kulak memelerinin kolaylıkla
delinebilmeleri de olabilir. Zaten anatomik olarak kulak memelerinin
başka ne işe yaradıkları anlaşılabilmiş değildir.

Bir görüşe göre ilk insanlarda kulaklar, kulak kanallarını korumak için
çok büyük ve sarkıkmışlar. Kulak memelerimiz de bu sarkık kulaklardan
kalmaymış. Bir başka görüşe göre ise kulak memeleri atalarımız
zamanında birer cinsel cazibe organıymışlar, zamanla, insanın evrimiyle
işlevlerini yitirmişler. Zaten ilk insanlarda işe yarayıp da şimdi
kullanılmayan ancak hala vücudumuzda bulunan, apandisit gibi birçok
organ varmış. Vücudumuz insanın evrim tarihini yansıtan bir müze
gibiymiş.

İnsanlar, tarih öncesi zamanlarda bile, süs veya tılsım amacıyla
kulaklarına bir şeyler takmış, karşılarındakileri etkilemeye
çalışmışlardır. Hemen hemen her kültürel gelişmede olduğu gibi küpeye
de ilk önce Mısırlılarda rastlanıyor. Önceleri çok büyük çapta olan
altın halkaların yerlerini zamanla daha küçük askı şeklindeki küpeler
alıyorlar.

Babilliler ve sonra Asya medeniyetlerinde küpe sadece erkeklerin
taktığı ve toplum içindeki rütbeyi belirten bir takı oluyor. Altın
işlemeciliği sanatı geliştikçe de daha zarif hale geliyor. Yunanlar
çıngıraklı altın küpeler kullanırlarken Romalılar küpelerin üstüne
değerli taşlar koyuyorlar.

Ortaçağda pek kullanılmayan küpe Rönesans ile birlikte yine moda
oluyor. Kadınlar küpeyi iki kulaklarına takarlarken erkekler sadece sol
kulaklarına takıyorlar. Erkekler özellikle incilerle bezenmiş olanları
tercih ediyorlar. 18. yüzyılda elmas, 19. yüzyılda ise kabartmalar
yapılmış taşlar gözde iken küpe yine moda olmaktan çıkıyor.

Çok geçmeden 20. yüzyılda yüksek devirli delici aletler ve hijyenik
olarak kulak delme imkanlarıyla birlikte tekrar moda oluyor. Süs
olmasının yanında takıldığı yere göre bir takım mesajlar da taşıyor.
'Piercing' (delme) adıyla vücudun boş bulunan her yerine takılıyor.

Geçmişinden de görülüyor ki küpe sanıldığı gibi kadınlara has bir takı
değil. Hatta tarih boyunca daha çok erkekler tarafından takılmış. Küpe
tarihte sadece süs ve etkileme aracı olarak da kullanılmamış. Örneğin
eski çağlardaki denizcilerin kulaklarına küpe takmalarının amacı
değişikmiş.

Denizcilerin ağaç gemilerle okyanusların bilinmezliklerine yelken
açtıkları devirlerde, kimse bu uzun seferlerden sağ salim geri dönüp
yuvasına, ailesine kavuşabileceğinden emin olamazmış. Olabileceklerin
en kötüsüne hazırlıklı olabilmek için eğer bir kazaya kurban giderler
de cesetleri karaya vurursa, bulanlar cenaze ve defin işlemlerinin
masraflarında kullansınlar diye kulaklarına altın küpe takarlarmış.

Konuyu yine tarihten bir hikaye ile bitirelim. Yavuz Sultan Selim
Mısır'ı fethettiği sıralarda Kahire'de kalır. Bazı erkeklerin
kulaklarında halkalar gören Yavuz bunun nedenini sorar. Küpelerin
kölelik alameti olduğunu duyunca "Bir tane getirin, ben de takayım,
onlar insanların kölesiyse ben de Hakkın kölesiyim" der.