KumaşLarın Çekmesi

Konu: KumaşLarın Çekmesi Ptsi Ara. 08, 2008 9:14 pm

Bir kot pantolon aldığımızda hemen paçalarını boyumuza göre bastırıp
giymek isteriz. Ama daha sonra daha ilk yıkamada kumaşın boyu ne kadar
çeker endişesini yaşarız. Çünkü pantolonun boyunu tekrar uzatmak artık
mümkün değildir. O halde kumaşlar yıkanınca niçin çekiyorlar?
Islandıklarında mı çekiyorlar yoksa kururken mi? Pantolonun boyunu
ayarlamadan önce kaç kere ıslatmalıyız? Sıcak suda mı daha çok
çekerler, soğuk suda mı?

Yünlü kumaşların veya giysilerin ıslanınca çekme olayı biraz
karışıktır, çünkü nem ve ısı şartlan liflerin sadece boylarını değil
çaplarını da değiştirirler. Ham iplik, kot kumaşı olmak üzere
dokunurken dayanıklılığını arttırmak için tabii boylarındaki liflere
bükümler, yani bir çeşit düğümler ilave edilir. Kumaş ıslanınca yün
lifleri şişerler. Liflerin bu genişlemesi ipliklerdeki bükümler
arasındaki açıya da tesir eder ve iplerin boylarının kısalmasına neden
olur.

Aslında kumaş ıslanınca lifler şiştiğinden boyunun az bir miktar
uzaması gerekir ama bükümlerin açılarındaki deformasyonun yarattığı
çekme kuvveti daha fazla olduğundan sonuçta kumaş boydan kısalır.

Kumaş yıkandıktan sonra kurutulduğunda şişmiş lifler eski durumlarına
gelirler. Ama kumaş ilk ölçülerine dönemez. Su, yüksek ısı, çalkalama
ve sabun -ki burada lifler arasında yağlayıcı görevi görür- hepsi
birden kumaşın çekmesini kolaylaştırırlar. Kumaş birkaç kere
yıkandıktan sonra ölçüleri dengeye ulaşır ve bundan sonra ne kadar
yıkanırsa yıkansın boyca kısalmaz.

Kumaşın çekme miktarı ipliklerin boyutlarına, miktarlarına, dokunma
şekillerine, kıvrımlarına ve kumaşın geçmişine bağlıdır. Bazen kumaşa
giysi olarak dikilmeden önce özel bir çekme işlemi uygulanır. Bu
durumda kumaş ilerde yüzde birden fazla çekmez.

Çarşıdan alınan kot pantolonların boylarından emin olmak için, paçaları
bastırılmadan önce sıcak, sabunlu suda kuvvetlice yıkanmaları, sonra
soğuk suyla durulanarak makinede kurutulmaları ve bu çevrimin üç kere
tekrarı tavsiye ediliyor.