eLektrikLi ßaLıkLarın Sırrı

Konu: eLektrikLi ßaLıkLarın Sırrı Ptsi Ara. 08, 2008 9:18 pm

Canlı varlıkların elektrik ürettikleri uzun zamandan beri
bilinmektedir. En kuvvetli gerilimi sağlayan organlar kaslar ve
sinirlerdir. Bütün kas lifleri elektrik yükü içerirler. Kalp kasının
çıkardığı gerilimin incelenmesine "elektrokardiyografi' denilir ve bu
bilim dalının gelişmesiyle kalp hastalıklarının teşhis ve tedavisi
kolaylaşmıştır.

Sinir merkezleri de elektrik akımı doğururlar. Hatta deride, salgı
bezlerinde, gözün ağ tabakası gibi duyu organlarında elektrik akımı
oluştuğu ortaya konulmuştur. Hücrelerde de elektrik akımının varlığı
tespit edilmiştir. Canlılarda elektrik olayını inceleyen bilime
'elektrobiyoloji', canlı organların elektrik üretmelerini inceleyen
bilim dalma da 'elektrobiyogenez' deniliyor.

Çeşitli hayvanlar, elektrikli veya ışıklı organlarla donanmışlardır.
Bunlar savunmada, yön bulmada hatta bazı cinsler arası yakınlaşmalarda
rol oynarlar. Elektrikli hayvanların hepsi balıklar arasındadır.

Bazısı denizde bazısı tatlı sularda yaşayan yüzlerce tür elektrikli
balık vardır. Elektrik akımı kas ve sinir dokularından oluşmuş özel
organlarında üretilir. Bu elektrik akımı çoğu kez bir iğne batması
kadar zayıftır. Bazı türler ise insanı bile sersemletecek kadar güçlü
bir elektrik akımı üretirler. Bu gerçek anlamda bir elektrik
boşalmasıdır, yarattığı etki de gerçek bir elektrik çarpmasıdır.

Elektrik balıklarının en tanınmış üyeleri torpil balığı ve elektrikli
yılan balığıdır. Gerçek yılan balıklarıyla hiçbir ilgisi olmayan ve bir
tatlı su balığı türü olan elektrikli yılan balığının 2,5 metreye varan
boyunun, beşte dördü, özellikle kuyruk bölümü elektrik organlarıyla
kaplıdır. Bir seferde 500-600 volt akım boşaltarak büyük hayvanları
bile felce uğratabilirler.

Elektrikli balıklarda, baştan kuyruğa kadar uzanan elektrik organları,
pillerdeki parçalar gibi birbirlerine yapışık, disk şeklinde bölünmüş
küçük sütuncuklardan meydana gelir. Sinir sisteminin etkisiyle bu
sütuncukları oluşturan yüzlerce diskin alt yüzeylerinde pozitif
elektrik, öteki yüzeylerinde negatif elektrik oluşur.

Böylece disk kümesi tam bir pil haline gelir. Bu canlı pil beyinden
gelen sinirlere bağlıdır. Balık kendini tehdit eden düşmana bîr
elektrik deşarjı yapar, bu sayede düşmanını felç eder.

Elektrikli balıkların vücutlarındaki elektrik boşalması sürekli
değildir. Biriken elektriği boşalttıktan sonra yeniden elektrik üretip
depolayabilmeleri için aradan bir süre geçmesi gerekir. Elektrikli
balıkların çarpmaları şiddetli ağrı yapar hatta insanı devirebilir ama
hiçbir zaman öldürücü değillerdir.