Ketçap Neden Zor Çıkar ¿

Konu: Ketçap Neden Zor Çıkar ¿ Ptsi Ara. 08, 2008 9:46 pm

Günümüzde ketçap tamamen domatesten yapılmış bir sos olarak tanınır.
Halbuki ketçap, asırlar boyu yemeğe tat veren ve iştah açan, değişik
yiyeceklerden hazırlanmış bir sos olarak bilindi. İlk olarak milattan
önce 300 yıllarında Romalılar tarafından hazırlanan ezme veya püre
halindeki bu sos, yağ, sirke, biber ve kurutulmuş küçük balıklardan
hazırlanıyor, balık ve tavuk yemeklerine lezzetlerini arttırmak için
konuluyordu.

Her ne kadar Romalıların ezmeleri kayda geçen en eski sos olarak
bilinse de ketçabın atası sayılamazlar. Çin'de 1690 yılında yine balık
ve tavuk yemekleri için, tuzlu suda salamurası yapılmış balık ve
baharatlardan oluşan bir sos kullanılıyordu. Bu sosun adı 'ketsiap' idi
ve ünü zamanla Malezya'ya yayıldı. Orada adı 'kechap' olarak azıcık
değişti.

1700'lü yılların başlarında İngiliz kaşif ve denizcileri bu çok
sevdikleri sosu anavatanlarına getirdiler. Ne var ki bu karışık sosun
içinde ne olduğunu çözemeyen İngiliz aşçılar onu kendi kafalarına göre
mantar, ceviz, salatalık karışımı ile hazırladılar. Bu karışımı
'ketch-up' olarak telaffuz eden İngilizler onu o kadar çok sevdiler ki,
1748 yılında devrin en önemli yemek kitabında bile yer aldı.

İyi güzel de, domates ketçabın içine ne zaman girdi? 1790 yılında girdi
ve daha Önce olamazdı çünkü o tarihe kadar, Amerika kıtasından
getirildiğinden beri domatesin zehirli olduğu sanılıyordu. Domates o
zamanlara kadar saksılarda pencereleri süslüyordu. Gerçi domates, bazı
cinsleri zehirli olan 'solanum ailesindendir ama o bitkilerin de sadece
yapraklan zehirlidir.

1876 yılında, hem iyi bir aşçı hem de başarılı bir işadamı olan Hanry
Heinz Amerika'da ilk ketçap fabrikasını kurdu. 'Heinz ketçapları'nın
içinde bulunanlar ve şişesinin şekli günümüze kadar, yüz yıldan fazla
bir sürede hemen hiç değişmeden geldi.

Bu süre içinde de insanlar ketçap şişeleriyle boğuşup durdular. Şişeyi
sallayarak, dibine vurarak, çatalı şişenin ağzına tıklayarak, bıçağı
daracık ağzından içeri sokmaya çalışarak, geliştirdikleri birçok ilginç
metotlarla ketçabı şişesinden çıkarmaya çalıştılar.

Ketçabın içinde şeker, sirke, nişasta, tuz ve bazı aromatik kimyasal
maddeler vardır ama aslında ketçap koyu bir domates suyudur. İçinde
baharat ve acı maddelerin yok denecek kadar az olmasından dolayı
yiyeceklerin üstüne bol bol dökülür. Bir şeyin üzerine dökülecek sıvı
için ise en iyi kap şekli dar ağızlı bir şişedir.

Ketçabın kardeşi hardal için ise durum farklıdır. Hardalın tadı
yakıcıdır, bir yiyeceğin üstüne bol miktarda sürülemez, dolayısıyla
bıçağın ucu ile alınabileceği geniş ağızlı bir cam kap onun için daha
uygundur. Bu nedenlerle yıllar boyu ketçap şişeleri ince uzun ve dar
ağızlı, hardal şişeleri de kısa ve geniş ağızlı imal edilmişlerdir.

Heinz, ketçabını piyasaya sürmeden önce diğer bütün soslar geniş ağızlı
kaplarda satılıyorlardı. Heinz'in ketçabı başlangıçta daha sulu ve
akıcı idi. Bu nedenle de dar ağızlı ve sekiz köşeli şişeleri kullandı.
Zamanla müşteri isteği doğrultusunda ketçabının kıvamını koyulttu ama
aynı müşteri alıştığı ve elde tutması kolay olan şişenin dizaynının
değişmesini istemedi.

Heinz mecburen ketçabını dar ağızlı şişelerle satmaya devam etti.
Ketçap deyince Heinz markası ve onun sekizgen şişeleri akla
geldiğinden, diğer üreticiler de ürünlerini bu tip şişelerde salmaya
başladılar.

Koyu kıvamlı ketçabı dar ağızlı şişeden çıkarmaya çabalayanların
verdikleri amansız mücadele, 1983 yılında, yine Heinz firmasının
ürettiği plastik şişelerle son buldu. Artık ketçap, şişenin ortası
sıkılarak kolayca şişesinden çıkarılabiliyordu.

Ayaküstü, sandviç, hamburger ve benzeri yiyecekler satan yerlerde
ketçap da. hardal da birbirine benzer kaplarda sunulurlar. Musluklarına
basarak yiyeceklerin üstüne istenildiği kadar konulabilir. Burada amaç
herkesin aynı kabı veya şişeyi kullanmamasıdır. Tabii bu kaplardaki
ketçabın da, hardalın da fazla koyu olmadıkları dikkatinizi çekmiştir.