Limon Neden Ekşidir ¿

Konu: Limon Neden Ekşidir ¿ Ptsi Ara. 08, 2008 9:51 pm

Bu soru 'limonun ekşi olmasına yol açan nedir' şeklinde sorulsaydı
cevabı basitti, 'içindeki asit oranı.' Ekşiliğin asit oranının
yüksekliğinden kaynaklandığı kabul edilir ama ikisi arasındaki bağ bu
kadar basit değildir. Değişik asitler farklı tatlardadırlar. Ekşilik
asidin miktarı ve çeşidinin yanı sıra gıdanın diğer bileşenleri
özellikle şekerlerin varlığı ile de ilgilidir.

'Limonun tadı niçin ekşidir' sorusunun cevabı ise tam belli değildir.
Tabiat kurallarına göre limonun ekşi olmaması gerekiyor. Limon parlak
renkli, hoş kokulu bir meyvedir. Meyve ise bitkide tohumlan taşıyan
organdır. Genellikle tatlı, sulu ve etli olur. Meyvelerin en temel
görevlerinden biri tohumların olabildiğince uzak bir alana
yayılmalarını sağlamaktır. Böylece tohumların ana bitkinin dibine
düşerek onun besinini bölüşmesi ve burada çimlenen fidelerin sıkışık
biçimde büyümeleri önlenmiş olur.

Bazı meyve türlerinde tohumlar paraşüte benzeyen tüy demetlerinin
yardımıyla uçarak bitkiden uzaklaşırlar. Bazı kuru meyveler
kendiliklerinden yarılıp açılırlar ve bitki rüzgarda sallandıkça
tohumlan çevreye saçılırlar. Bazıları ise birdenbire patlayarak
tohumlarını hızla çevreye fırlatırlar. Doğadaki meyvelerin çoğunluğunda
ise tohumlar başta kuşlar olmak üzere çeşitli hayvanlar tarafından
çevreye yayılırlar.

Meyveler parlak renkleri, hoş kokuları ve tatları ile hayvanların
dikkatlerini çekerler. Hayvanlar, yedikleri meyvelerin etlerini
sindirip sert çekirdeklerini yani tohumlarını dışkılarıyla
kilometrelerce öteye atarlar. Böylece tohumların çok uzaklara
yayılmalarına aracı olurlar.

Limon meyvesinin etli içi o kadar ekşidir ki, insanlar tarafından
doğrudan yenmez, daha çok sıkılarak yemeklere, salatalara, içkilere
katılır. Öyleyse limonu diğer meyvelerden ayıran nedir? Niçin tadı,
hayvanların ilgisini çeksin, tohumları dağılabilsin diye tatlı değildir?

Aslında limonun ekşi tadından hoşlanan başta maymunlar olmak üzere
birçok hayvan vardır. Bunların gerçekten ekşi tattan hoşlandıkları için
mi limon yedikleri yoksa vücutlarındaki C vitamini dengesini sağlamak
için içgüdüsel olarak mı böyle davrandıkları tam bilinmemektedir.

Anayurdunun Hindistan'ın kuzeybatı kesimleri olduğu sanılan limon
ağaçları yüzyıllardır Güney Asya'da ve Anadolu'da yetiştirilmektedir.
12. yüzyılda Araplar tarafından İspanya'ya götürülmüş ve oradan tüm
Avrupa'ya yayılmıştır. Turunçgillerin en önemli özelliği eski çağlardan
beri insanlar tarafından bilinçli olarak yetiştirilmeleridir.

Turunçgiller ailesinin fertlerini yani limon, portakal, turunç ve
greyfurtu ticari olarak sınıflandırmak oldukça kolaysa da türlerin
bitki bilimi açısından ayırt edilmesi son derecede güçtür, çünkü
günümüzde birbirlerinden kolaylıkla ayırt edilebilen turunçgiller
fertlerinin yüzyıllar boyu melezlenerek nasıl oluştuklarını, hele
tabiattaki ilk hallerini kestirmek zordur.

Limon ağaçlan hala üstün nitelikli ağaçlardan alınan sürgünlerin
dayanıklı anaçlarla çapraz şekilde aşılanmaları yolu ile çoğaltılırlar.
Bu iş için de anaç olarak genellikle tadı ekşi ve acı olan turunç
ağaçlan seçilir.

Görünen odur ki, limona ekşilik tabiat tarafından verilmemiştir.
Muhtemelen ilk limonlar tatlıydı. Tohumlarının saçılması için artık
hayvanlara ihtiyacı kalmayan limon, insanlar tarafından sürekli
aşılanarak istenilen özelliği kazanması sağlandı ve ekşi hale
getirildi.