PervaneLerin Işığa geLmesi

Konu: PervaneLerin Işığa geLmesi Ptsi Ara. 08, 2008 9:15 pm

Pervane, geceleri ışık etrafında dönüp duran kelebeklere verilen addır.
Dilimize Farsça'dan giren pervane kelimesi, devamlı dönüp duran şeyleri
nitelendirmek için kullanılır. Gemilerdeki, uçaklardaki pervanelerin
isimleri de, büyük bir ilgi ile birine bağlanmak anlamında kullanılan
'pervane olmak' deyimi de buradan gelir.

Birçok bitki ve hayvan ışığın geldiği yöne yönelirler. Buna 'pozitif
fototropizm' deniliyor. Tahta kurulan 'negatif fototropizm'
gösterirler. Gündüzleri karanlık yerlerde saklanıp, geceleri yiyecek
aramaya çıkarlar. Pervaneler ise karmaşık bir 'fototropizm'
gösterirler. Parlak güneş ışığından kaçarlar, alaca karanlıkta ortaya
çıkarlar ama parlak lamba ve ampullere yönelirler.

Pervanelerin düşmanlarının çoğu gündüz avlanırlar. Pervaneler gece
dolaşmakla düşmanlarından sakınmış olurlar ama bir sokak lambası veya
yanan bir ampul, onlar için bütün düşmanlarından daha tehlikelidir. Bir
ışık kaynağını görünce hipnotize olmuş gibi büyük bir coşkuyla, baş
döndürücü bir hızla etrafında dönmeye başlarlar. Bu şuursuz uçuşları
sırasında ya yarasalara yem olurlar ya da sonunda ışık kaynağına
yapışarak yanıp giderler.

Pervanelerin ışık kaynaklarına düşkünlükleri, onları Ay ışığı ile
karıştırmalarından kaynaklanıyor. Pervaneler geceleri Ay ışığı
sayesinde yönlerini buluyorlar. Geceleri, sabit bir referans noktası
olarak Ay'ı kabul edip, onu bir taraflarına alarak düz bir hat üzerinde
yol alıyorlar.

Parlak bir suni ışık gördüklerinde de onu Ay ışığı sanıp, bir
taraflarına alıp uçtuklarını sanıyorlar. Işık kaynağını hep sabit
noktada görebilmek için de etrafında daireler çizmek zorunda kalıyorlar.

Işığın parlaklığı ve bir türlü hedefe varamamaları, pozisyonlarını
muhafaza etmelerini güçleştiriyor. Yörüngeleri daralıyor, gittikçe
küçük daireler çizerek uçuyorlar ve sonunda ışık kaynağına çarpıyorlar.